Co jest większe od galaktyki? Poznaj największe struktury we Wszechświecie

Galaktyki, takie jak nasza Droga Mleczna, to gigantyczne skupiska gwiazd, pyłów, gazów i ciemnej materii. Jednak we Wszechświecie istnieją jeszcze większe struktury. Co je przewyższa? Jakie twory przekraczają skalę jednej galaktyki? I gdzie w tym wszystkim znajduje się ludzkość? Oto fascynująca podróż przez kosmiczne rozmiary.

Galaktyka – czym właściwie jest i jak jest duża?

Galaktyka to ogromny układ grawitacyjnie związanych gwiazd, planet, mgławic i ciemnej materii. Droga Mleczna, nasza galaktyka, ma średnicę około 100 000–200 000 lat świetlnych i zawiera ponad 100 miliardów gwiazd. Ale choć brzmi to imponująco, w skali Wszechświata jest jedynie „cegiełką” większej kosmicznej struktury.

Co jest większe od galaktyki? – Gromady i supergromady galaktyk

Galaktyki nie są rozrzucone przypadkowo – łączą się w gromady galaktyk, zawierające od kilkunastu do tysięcy galaktyk. Nasza Droga Mleczna należy do Grupy Lokalnej, w której jest m.in. Galaktyka Andromedy i galaktyki karłowate. Ta z kolei stanowi część większej struktury – Supergromady Laniakea.

🔭 Supergromada Laniakea:

• Rozciąga się na ponad 500 milionów lat świetlnych.
• Obejmuje około 100 000 galaktyk.
• Jej masa jest trudna do wyobrażenia – rzędu 10^17 mas Słońca.
• Została zdefiniowana dopiero w 2014 roku.

Supergromady tworzą największe znane układy we Wszechświecie – ich rozmiary przekraczają wszystko, co można zaobserwować w jednym spojrzeniu teleskopu.

Czy czarna dziura może być większa od galaktyki?

Nie w sensie rozmiaru przestrzennego, ale tak – pod względem masy i wpływu. Największe znane supermasywne czarne dziury mogą mieć masę miliardów Słońc, co oznacza, że potrafią ważyć tyle, co mała galaktyka. Przykład:

• Czarna dziura TON 618 – największa znana, o masie ponad 66 miliardów mas Słońca.
• Znajduje się w centrum bardzo odległej galaktyki.
• Mimo że jej średnica to „zaledwie” miliardy kilometrów, siła jej grawitacji oddziałuje na ogromne obszary.

Czarne dziury nie są strukturami większymi fizycznie od galaktyk, ale są ich kluczowymi składnikami – potężnymi i dominującymi centrami, wokół których formują się układy galaktyczne.

Największe znane struktury Wszechświata

W astronomii poznaliśmy także zjawiska i układy, które wykraczają poza supergromady. To tzw. kosmiczna sieć – struktura Wszechświata na największą skalę. Jej elementami są:

• Filamenty galaktyk – długie na setki milionów lat świetlnych włókna, zawierające supergromady i gromady.
• Puste obszary (voids) – rozległe przestrzenie niemal bez galaktyk.
• Wielka Ściana Sloan – jedna z największych struktur znanych człowiekowi, o długości ponad 1 miliarda lat świetlnych.

Te struktury przypominają pajęczą sieć lub gąbkę i wyznaczają architekturę Wszechświata na poziomie miliardów lat świetlnych.

Gdzie jesteśmy w tej ogromnej strukturze?

Ziemia to mała planeta krążąca wokół przeciętnej gwiazdy – Słońca, w obrębie jednego z ramion Drogi Mlecznej. Nasza galaktyka jest częścią Grupy Lokalnej, ta z kolei należy do Supergromady Laniakea. To jakby mieszkać w bloku, w dzielnicy, w wielkim mieście… będąc kroplą w oceanie przestrzeni.

Inna perspektywa na „wielkość” we Wszechświecie

Choć supergromady są większe niż galaktyki, a czarne dziury potężniejsze od gromad gwiazd, nie tylko rozmiar decyduje o znaczeniu we Wszechświecie. Każda struktura – od najmniejszej cząstki po największe filamenty – ma swoje miejsce w kosmicznej układance. Nasza wiedza o nich stale rośnie, a z nią – zrozumienie naszego miejsca w nieskończonym Wszechświecie.